domingo, 3 de decembro de 2017

DOÑA ISABEL


La Xunta de Galicia de sus amigos, lo digo así porque en su caso imagino que usar camaradas no corresponde, le regala al periódico que publica esta noticia unos tropecientos miles de euros anuales para, entre otras cosas relacionadas con la identidad cultural, defender la lengua propia. No se enfade, doña Isabel, por el cambio autóctono de su apellido familiar. Es consecuencia básica de que con tan poco dinero no se puede pagar un buen traductor online automático. Ni un equipo de profesionales que puedan detectar este tipo de errores en las ediciones digitales antes de publicarlas. Que sepa usted, doña Isabel, que no la han tomado con usted, que es cosa habitual para aquellas palabras que el robot no sabe traducir, no encuentra correspondencia o traduce literalmente fuera de contexto. Doña Isabel, no es una falta de respeto hacia usted. Es una falta de respeto por la lengua propia, la del apellido del periódico, la de un País que se avergüenza de si mismo. Le prometería que no volverá a pasar, pero le estaría mintiendo doña Isabel, porque mientras la gente de mi País siga aceptando el desprecio de ese periódico a nuestra lengua seguirán haciendo lo mismo. Y que conste, doña Isabel, que cosa similar se puede decir de otras tantas instituciones y empresas, de la comunicación y de otros muchos campos que desarrollan su actividad en este País. Doña Isabel, que sepa usted que este País é Galiza. Y que no se preocupe usted, que en su nuevo puesto en aquel Banco que podría haber sido y no fue, no tendrá que hacer el CELGA. Para nada.


Convenio de colaboración entre a Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria e a Corporación Voz de Galicia, S.A. para potenciar o uso do idioma galego a través do xornal La Voz de Galicia e da emisora de radio Radio Voz.
10.5.2016
80.500,00 €

RESOLUCIÓN do 31 de decembro de 2014
Faise necesario que o goberno galego poña os axeitados instrumentos de financiamento ao servizo da potenciación e difusión dos medios de comunicación que, ademais de responder ás devanditas premisas e de acordo cos artigos 1, 5, 27 parágrafos 19 e 20 e demais concordantes do Estatuto de autonomía, defendan a identidade de Galicia e os seus intereses, a súa lingua, a súa cultura e, en xeral, a galeguidade entendida como vínculo histórico dos galegos de dentro e fóra de Galicia.

Resolución, 16 de decembro de 2015. Publicidade das axudas.
A15000649 La Voz de Galicia, S.A. 681.901,96 euros

venres, 3 de novembro de 2017

FUTURO IMPERFECTO


Nada do que eu poda dicir vai mudar algo do que está a suceder, con toda probabilidade. Non ten ningunha importancia especial. Pero vou escribilo igual.

A min non me parece mal que o Parlament declare a República Catalá. Aínda que aparente ser en plan Pepe Gotera e Otilio, os personaxes creados por unha mente preclara catalá do mundo da ilustración de apelido ben español, español, español. Personaxes que poden ser ao meu entender un bo reflexo de como son/somos -topicazo- os españoliños legais de á pe.

Pero eu son, ademais de español, incluído o por imperativo legal, galego de nacemento e decisión, e europeo de adopción. Tampouco me parecería mal que no Hórreo declarásemos a República Galaika. Balalaika. Xa non digamos o que alucinaría a tope se as Cortes Xerais declararan a Terceira.

E claro, claro que gustaría de que aquí e alí/aquí o fixeramos a xeito. Non digo polo rego, que non é posible en ningún caso. Ninguén nos seus cabais estaría disposto a aceptar unha situación na que tivera que canibalizarse a si mesmo, irse amputando as partes (sen segundas) ou queimarse ao bonzo pola liberte, fraternite, independencite.

Eu estiven presente cando se aprobou a Constitución, aínda que acababa de estrear a neurona política. Había outro que levaba xa un tempo de corpo presente tamén, pero non o parecía. E a verdade é que co desenfreo da febre democratizadora, ninguén se decatou. Eu entre os que non. O que os Repais da Repatria fixeron naqueles días foi o que se podía facer. Para poder asomar o pescozo dentro da incipiente Europa Centro Comercial. Ou era CEE? Coidadiño, que ninguén lles quite o mérito nin o esforzo intelectual. Unha parte das múltiples Españas que estivera escondida, que fora abusada, maltratada, asasinada, que se convertera na clandestinidade nunha esperanza de futuro pactou cun réxime de poder establecido, por unha saída pacífica, de progreso e europeísta para o conxunto de todas as Españas posibles. Os cataláns, burgueses ou non, estiveron tamén nesas. E todas fomos votar a Borbónica con entusiasmo. Eu non puiden, que conste, non din chegado. Pero tocoume pasar polo funil da materia de Filosofía todo o proxecto constitucional naquel COU de encerros, manifas e festas gastronómicas. Aprobei con dificultade aquela materia da profesora que rañaba no apertador diante de todos nós e nunca chegamos a saber porque. E aproveitei para triturar polo miúdo todo o texto da que hoxe e a espada láser de Rajoycles.

Agora escoito de cando en vez o mantra de eu non a votei. Pois teñen razón. Eu quero votala. Ou botala. Unha de dúas. Pasaron ben anos como para que entre todas lle deamos unha volta a todo o que alí pon. Haberá que empezar por lela. Enteira. Coma o Sempre en Galiza, que todas dicimos que si, que si, e logo non sabemos nin que era a Insula Barataria. Porque seguro que ten cousas ben boas, se nos deu tanto xogo para estes 40 anos de paz.....

A min gústame especialmente o de inventar palabras. Deixo varias probas neste texto. Unha que me gustou foi a de NACIONALIDADES. Como recoñecer a peculiaridade das nacións integradas no Estado sen discutir o concepto da unidade da nación-estado. Lembremos o corpo presente. Forty years in the future, vai ser PLURINACIONAL o invento.

Haberá que ler máis sobre teoría política.

Son as nacións tamén inventos? Ou o son os Estados?  Ambos o son? Unhas máis que outros? Curiosa a cuestión de xénero lingüístico.

Que é a soberanía? Onde reside a soberanía? Nas institucións ou nos pobos? Quen lle da o poder a quen? 

Cando e como se pode considerar que un colectivo de persoas, vinculadas a un territorio ou non, cunha cultura común, unha historia común, poidan constituírse como un pobo soberano e decidir por si mesmas como queren organizarse politicamente?

As leis, todas as leis ou unha parte de elas, están por encima das persoas, consideradas individual ou colectivamente, ou están ao servizo das persoas?

Vou poder votar nas eleccións autonómicas murcianas? Ou nas andaluzas? Ou só nas galegas? A que comunidade política lle pode corresponder tomar decisións sobre outra comunidade política? 

Son cousas que posiblemente algunha mente preclara teña preclaro. Dos que van a piñón fixo. Eu sinceramente, non, nin lendo teoría política.

Pero podo optar. Decidir. Que me importa máis. Que poño por diante de outras cuestións. E que é o que me parece secundario.

Pois imos aló.

Quero saber que queren os cataláns, maioritariamente. E entendería que non queiran seguir sendo españois por imperativo legal. O sentiría ben. Preferiría que non marcharan. Non creo que haxa tres millóns de alienados cataláns máis de que haxa 20 de alienados españois. Mesmo con todo o traballo que andan a facer os mass merda nacional-katódicos.

O Estado non pode facer outra cousa que cumprir coa súa legalidade vixente. Un goberno, calquera, é o garante do seu cumprimento. Magoa que non sexa quen de facelo para outro feixe de cousas. Si que se pode mirar para outro lado segundo conveña.

Un feixe de xente que se toma a molestia de construír politicamente unha legalidade alternativa non vai escoitar o que lles diga quen non os escoita. Xa lle podes dar paus ao boi que non vai deixar a linde que pillou con tanto traballo. Pero mellor, evita os paus.

Unha clase política que non é quen de atopar unha solución dialogada a un conflito político non é quen de chamarse tal. Carné por puntos para os nosos representantes. E que non veñan outros que fagan bos a estes.....

E apúntome ao das fronteiras verticais de Silvia e ao da esquerda tricornio de Mauricio.

Vivo nun País, Galiza, que probablemente ten moitos máis argumentos históricos, políticos e económicos para pensar en ser independente. De quen? Quen realmente usurpa a soberanía dos pobos, do conxunto dos habitantes dun País, usufrutuarios da súa cultura, herdeiros da súa historia, partícipes do seu devir cotián, é un sistema de poder que pon por diante o beneficio de uns poucos sobre o ben colectivo. É evidente que  vivimos nun Estado, incluíndo esta autonosúa, que traballa para ese poder, especialmente pola acción dun espectro político determinado, pero tamén pola inacción dos que aceptan manter o status quo na esperanza de promover un cambio dende dentro. Pero sobre todo porque a sociedade civil non se significa como forza política. Vivimos para sobrevivir, manexando como podemos o medo a perder as migallas que nos van deixando caer. E temos que dicir que chove. Cada un no noso recuncho, na nosa burbulla tecnoilóxica, na pasividade moral, na inacción colectiva. Facendo activismo de sofá. De blogue. Este non é o futuro que quixera para os que veñen tras de min. Poida que no proxecto da Catalunya Lliure estean propoñendo outro. Xa se verá. De momento, volvemos ter exiliados políticos. E volve a exhibir testosterona o nacionalismo español. As hormonas fan medrar moito e rápido aos polos, pero acaban toleándolles o sentido. Pican no primeiro que pillan por diante e non hai quen lles dea posto o bozo.


Así que compre seguir insistindo no mesmo. A evolución político social debera levar ao aumento das soberanías compartidas á par do incremento da capacidade de decisión nos ámbitos máis pequenos. Máis sociedade civil e menos IBEX na guía de viaxe. Entender que as identidades múltiples existen no eido político e que cada un de nós decide, pode decidir, ten capacidade de decisión, sobre cales son as que adopta individual e colectivamente. O camiño para avanzar non é negar o conflito senón enfrontalo e aprender no proceso. A violencia, mesmo a verbal, non é, non pode ser, non debemos permitir que sexa, en ningún caso, unha forma de relación entre os seres humanos. A pasividade política, a negación da condición social do ser humano, convértenos en seres alienables, ignorantes, estúpidos e inútiles para a relación. A sobre-información, a sub-información, o maniqueísmo, a falta de práctica no análise crítico da realidade, adoita ser o mellor camiño para chegar aos fascismos. Non se resolven cuestións complexas cun tuit e non sempre as repostas máis complicadas son as mellores  para iniciar a solución dun problema. O sentido común non existe, é un constructio, un proceso permanente, unha comuñón de ideas que flutúa na medida en que novas formas de entender o que sucede van xurdindo. Pero necesitámolo. Logo temos que estar en disposición permanente de crealo, deixando o medo ao futuro imperfecto a un lado.

sábado, 21 de outubro de 2017

SEREMOS QUEN?


Pensaba poñerlle á publicación un título choqueiro. Algo estilo El Jueves. Pholítica Phorestal, por exemplo. Pero non cabe a risa. A desfeita dos montes incendiados foi total. E hai xente que está chorando aos que morreron por causa dos lumes. Non son ninguén, pero voume permitir dar o meu pésame a todas. Unha aperta.

Esta maña, pouco antes de toparme coa pintada sobre o cartel, escoitaba no Galicia por Diante a Edelmiro López Iglesias contestando a algunhas cuestións que os xornalistas lle facían sobre a vaga de lumes. E dixen para min, canta razón leva, pero non queremos escoitala. Non falou de tramas, falou de ordenación do territorio. Entre outras cousas.




O que di o profesor na entrevista tamén está recollido dalgún xeito nun artigo que publicou Sermos uns días atrás.

Casualmente hai uns días compartía nunha rede privada algo que tiña gardado na memoria fisiolóxica e na do disco duro externo: As actas das xornadas celebradas os días 7 e 8 de novembro de 2005 en Santiago de Compostela, tituladas



En que caixón de que despacho quedaría toda esa reflexión colectiva, para estar doce anos despois como estamos? Non me podo crer que a intelixencia desbote tanto traballo. Logo tería que concluír esa incompetencia sinalada na pintada. Pero sei que tampouco hai unha resposta simple para iso. Poida que unha pista para contestala sexa a aprobación no parlamento galego da nova "lei de depredación".

Quizais deberamos empezar a chamarlle ás cousas polo seu nome: cobiza en troques de rendibilidade.

E quizais resúltanos máis doado atopar alguén que cargue coas culpas que aceptar o compromiso colectivo de poñer todos os medios, mesmo renunciando a privilexios individuais, para conseguir o ben común.

Un desexo: que nunca máis teñamos que volver berrar nunca máis por isto.

Seremos quen?

sábado, 30 de setembro de 2017

VOUME



Caderno de Bitácora.

Data Estelar, -305255.25114155246

De camiño ao espazo profundo....

Estou pensando en marchar de casa de meus pais. E da de meus tíos, cuñadas, irmáns.... Temos unha desas casas de varios andares que compartimos, xa sabedes como é a cousa. Eu hai algunhas habitacións que non estiven nunca. Mesmo nalgún andar. Pero fainos avío vivir todas xuntas. Logo somos cada unha daquela maneira, pero na vila todo o mundo fala de nós coma se fósemos unha mesma persoa.

A cousa é que xa teño unha idade e gustaríame tomar as miñas propias decisións, sen ter que adaptarme ao que lle preste ao antigo do Pepe ou á parsimonia circunloquial do Pedro e a Susana. Non se levan ben nin entre eles, vanme dicir a min o que teño que facer. Claro que ás veces, tamén levan razón. Poida que fora mellor agardar. Pero non, o corpo pídeme independencia, experimentar por min mesma, vivir a vida coas miñas propias premisas e condicións. Pero aínda así, non o teño claro. Gustaríame poder falar co resto da familia para explicarlles o que sei que necesito agora, ou o que creo que sei. Pero non atenden a razóns, quitando ás primas Carmiña e Mentxu. O resto non aceptan a premisa de que cando un non quere estar, ninguén o pode obrigar, por ningunha forza. Cando foi o do divorcio de Juan Cuarto, vaiche na man, pasaron anos antes de que o asumiran. Pero se me escoitaran, cando menos sentiría que teño o seu respecto, aínda que non compartiran o meu pensamento.

Vale. Xa sei que para eles ten que ser difícil. Pensar que un dos seus queira deixalos non debe ser prato de bo gusto. Pero tampouco o vai ser para min. Sei que as vou ter que pasar os primeiros anos. E poida que algúns da casa nin me queiran falar. Téñoo asumido. Tanto como que poida que os que queden vaian a estar máis xuntiños por un tempo. Estou sendo demasiado emocional? Poida que non sexa para tanto e cun par de acordos concretos poida recuperar a sensación de pertencer a un proxecto común. Ou poida que non exista tal, máis que na ficción política.

Dicíame Luísa que para que, se aquí teño de todo o que preciso. Parece mentira, co practicista que eu sempre fun, ou así é como todo o mundo me miraba. Pero non parece que ninguén se decatara do rebulir que tiña dentro. Non sei. E a Inés que se as demais tamén terían algo que dicir ao respecto, non ía ser eu soa a que decidira por min, e a probe non se decata da inconsistencia intrínseca. Pero o que máis me anoxa é o de Mariona. Iso de que todas temos que cumprir as normas que aprobamos. Cando, como e quen as aprobou? Ela precisamente énchese a boca con iso cando foi a primeira que se pasou o contrato social da casa polo forro dos uniformes cando lle veu en gaña, e todo polos cartos, xa me dirás ti, que gran valor! Pero non me quero facer mala sangue. Coido que é a típica resistencia ao cambio. Ou poida que medo a que se algo muda, podería mudar todo.

O caso é que tiña pensado pillarme uns días fora para meditar e tomar unha decisión, con tranquilidade, sopesando todo. E van meus pais e mándanme un aviso polo Paco, o que traballa en Prosegur, que non teño dereito a organizar nada e que non me corresponde a min decidir. E que estou castigada sen saír un mes. E nada de móbil nin ordenata que vou andar enredando coas primas e imos acabar mal. Vaia merda! Pois vanse decatar do que é bo! Vouna lear parda. Porque estamos no sexto, que senón había de saír pola fiestra. Pero deste fin de non pasa. Vou decidir e á primeira que poida fago a maleta e tiro millas. E senón, ao tempo. Eu si que non teño medo.

La Tutti.

mércores, 20 de setembro de 2017

A GREVEDADE DO TRANSPORTING

The Washington Post


A greve do transporte afectoume. En pasiva, fun afectado pola greve do transporte. Estou sendo afectado. Serei afectado.

En realidade, non, tráeme ao pairo.

Como me vai preocupar, sendo que non son usuario dos buses interurbanos, dos urbanos tampouco, nin teño fillas con dereito ao uso do transporte escolar.

O que si me resultou sorprendente, sentinme afectado logo, foi escoitar no arradio galego a unhas cantas usuarias regulares do interurbano que chegaron un dos días da convocatoria da greve á estación dautobuses e se levaron unha grande surprise. Anda! Oh! Dos madrileños que querían pillar o Alsa cabreados coas reivindicacións irmandiñas non. Non me sorprendeu digo. Xa sabemos que pensan que somos servizais, amables, agarimosos e produtores de marisco.

Non alcanzaba eu a entender que nesta marabilla de sociedade da información que temos houbera quen non tivera sabido da repetición do partido de martes e mércores. Ou non o deixaron ben clariño dende as organizacións que convocan ou non lle presto atención as informacións que deberan ser relevantes para a miña vida cotiá. Ou ambas.

Logo está o de sempre. Esas cousas que xa aburren. “Seguro que fan a folga por unha razón (?) pero sempre pagamos as mesmas as consecuencias”. Tás parva!? Que non somos xaponesas! Se non fas parar o sector, que carallo de folga e esa! Medias tintas. Como se tes que ir andando á praia. Que hostias é iso de poñer servizos mínimos! Quen decide o que é mínimo?! Pois está claro: un minimolisto. Ou unha minimalista.

E entón vai o señor queixo de untar de marca e solta o de que as empresas de transporte están utilizando aos nenos e ás nenas de reféns. Para empezar esquecendo que estabamos no mes LGTB e as letras que fagan falta. E despois facendo mención a algo que leva sucedendo dende tempos inmemoriais co transporte escolar no ensino público. Foron, eran, son, as empresas de transporte as que mandan na organización dos tempos escolares. Cando debera ser ao revés, non si? Pero claro, isto non é algo do que poder culpalas a elas. Quen deu pe a isto foi quen definiu un determinado modelo de transporte público para o País baseado en resultados económicos. Con criterios de xestión de empresa privada. Non dende a perspectiva de ser exactamente o que di o seu nome. Transporte Público.

Imos ver. Deseño territorial. Que País temos? Un que evolucionou, esta evolucionando, evolucionará, dende o rural ao urbano. Con concentracións de poboación de tamaño mediano pequeno. Non hai grandes urbes. Vigo, xa se nos fai dabondo grande. Pasamos das ubres ás urbes. Unha gracia. Gran dispersión da poboación en xeral. Casas, casiñas e casoplóns por doquier. Máis concentración da poboación e da actividade económica no eixo definido pola AP9 que non quere ser nosa. Deles si, que lista. Puntos illados de concentración nas capitais de provincia do interior e algún outro solto. Pirámide poboacional do tempo das pirámides exipcias, envellecida e sen trazas de engordar pola base. Infraestruturas do mundo rural das vacas e os carros, adaptadas como se puido aos novos tempos. Uso fundamental do vehículo particular para os desprazamentos, vespino, chimpín e planeadora incluídas. Engádelle un sector empresarial da cousa do transporte de pasaxeiros tamén fragmentadiño, con moita pequena mediana enterprise e un par máis potentes. Ben máis potentes.

Como fas un plan de transporte público integrado con estes vimbios?

Non contamos coa posibilidade de poder ter un medio alternativo de transporte colectivo entre núcleos de poboación, quitando o tren rápido no eixo atlántico. Poucas posibilidades de definir un tren de proximidade coas infraestruturas actuais.

Entón, como facemos? Primeiro definindo cal sería o ideal do transporte, centrándonos na mobilidade das persoas. Para as cousas xa será outro cantar, aínda que se puideran aproveitar sinerxías. Pero deixando as mercancías de momento e pensando nos seres humanos e algún que outro ser vivo. Eu penso na variabilidade, a adaptación e o cambio de paradigma. O transporte de pasaxeiros ten que estar coordinado no ámbito urbano e interurbano nececesariamente, para poder ofrecerse como alternativa ao particular. Ten que ter frecuencias de paso vinculadas ás necesidades dos usuarios, entendendo tamén que unha frecuencia alta é un incentivo natural para provocar o seu uso. Ten que ter un custe non disuasorio para un uso esporádico e claramente bonificado, mesmo no linde da gratuidade para o usuario habitual. Ten que estar adaptado as condicións físicas diversas, con acceso doado. Deber contar coas medidas de seguridade colectivas e individuais máximas, obrigatoriamente, especificamente no escolar, do que falarei máis adiante en concreto.

O paradigma tería que ser o seguinte: fomento do transporte público, penalización do particular. As vías de circulación, os custes de consumo e mantemento, as normativas xerais de tráfico teñen que decantarse polo transporte público. O uso de vehículos particulares para o transporte de persoas en traxectos urbanos debe estar casi prohibido, con todas as dificultades posibles, mesmo establecendo peaxe de acceso como xa está a facer en algunha cidade europea. Recuperando as concesións de aparcadoiros subterráneos ou de superficie de carácter privado nos núcleos de poboación. O seu paso a mans públicas sería o primeiro paso para retirar os vehículos particulares da superficie de circulación, ofrecendo as prazas dispoñibles para o seu estacionamento. Liberando así as rúas de prazas de estacionamento, habilitando e proporcionando facilidades para a circulación do transporte colectivo. Unha reordenación dos sentido circulatorios, cun plan formulado dende a perspectiva do uso para grandes e medianos vehículos colectivos. Un proceso amplo de peonalización da superficie combinado co anterior que facilitase a circulación en sistemas alternativos individuais, con base sustentable, bicicletas simples e combinadas, pequenos transportes eléctricos, patíns e monopatíns,... Establecer aparcadoiros disuasorios na contorna dos núcleos de poboación para quen aínda tivera necesidade de empregar o transporte particular. Conectados con liñas de transporte urbanos e asociados a estacións nodais onde se combinaran os distintos tipos de transporte. Liberalizar o sector do taxi, rematando coas concesións, definindo un transporte público de pasaxeiros individualizado de ámbito autonómico (eu diría nacional, claro...), personalizado, que dera cobertura a necesidades específicas cun sistema de atención centralizado e que recollera ás novas modalidades de uso compartido reguladas.

O uso de transporte particular en traxectos interurbanos debera esta suxeito a condicións determinadas de penalización. Coa condición xeral de que os combustibles para uso particular teñan un sobrecusto especial, e que se sancione a non ocupación de prazas nestes traxectos, economicamente, con perdida de puntos, con máis restricións ao uso.

Como dis? Que non temos competencias para facer tales cousas? Vaites!. Pois se quixeramos facelas así, teriamos que facernos con elas.


Mudar o chip non é cousa doada. A non ser que se vexa con claridade que non se para o mundo por ter que deixar de fumar dentro dos bares. Outra cousa é que queiras seguir fumando.

Logo está o do transporte escolar. Empezando polo principio. Dille ti ao rapas que cremos no transporte público levándoo e indo por el co Peugeot 7 portas. Igual pensabades que ía empezar polo de é un dereito de todo o alumnado do ensino obrigatorio, sen máis limitacións que a lóxica do uso, se miro o cole dende a fiestra da casa, ben vou andando, ben ven andando. Non vale aquí o de escoitar a serea dos recreos, que iso depende do vento. Ou pola posibilidade de definir un modelo específico de vehículo para este tipo de transporte, coma os ianquis, que os usan moi similares tamén para o transporte de reclusos, seica. Eu como nunca estiven alí, non che sei se é verdade. Ou por arredar as vías de comunicación de vehículos particulares e de mercancías dos centros de ensino. Ao revés está máis difícil facelo, teletransportar o cole aínda non está moi avanzado no estudo cuántico. Pero si que é ben doado incluílo na próxima lei de educación para a construción de novos centros. E o de sancionar aos que non ocupan todas as prazas no coche, pois estendelo aos que traen as crianzas ao cole no Clio, non che digo no Gran Scenic ou no Hummer. Pero é que é máis práctico! Pois non che sei, para quen? En calquera caso, eu estou con Carles: a maternidade, a paternidade, como práctica vai ser que non é. Unha grande responsabilidade, moito aprender e aprenderse, grandes esixencias, grandes satisfaccións, alghún desgusto,... pero práctica, o que se di práctica, pois vai ser que non.

Que cousa isto da conciliación. Facendo un inciso. Para deixalo claro dunha vez por todas: non a concibo como un sistema que facilite ás nais e pais poder seguir facendo o seu traballo dándolle solucións prácticas para que as súas fillas e fillos estean ocupadas e atendidas durante as horas laborais. A conciliación non debera consistir en adaptar a familia ao traballo, senón en todo o contrario. O traballo debera estar en función da familia, e debera permitir a nais e pais gozar e ser partícipes directos de todo o proceso de desenvolvemento das súas crianças nas primeiras etapas da súa vida e ate cando elas mesmas o considerasen. Conciliación significa máis tempo para estar en familia sen perder prestacións económicas nin ningunha outra. Iso si que sería unha boa campaña de natalidade. Pero non parece que as vontades empresariais e políticas vaian nesa liña. Eu dubido tamén de que as propias vontades familiares maioritariamente quixeran algo así.

E volvendo ao transporting. Si. Claro. Nalgúns eidos podería ser unha solución mesturar o escolar co xeral. Neste modelo que temos agora. No que estou formulando, non tería lugar. Os buses de liña e os trens de proximidade estarían petaos sempre. Os micros de enlace das pequenas poboacións coas liñas regulares de autobuses e tren, tamén. Os transportes públicos individuais estarían en continuo movemento enlazando ou ofrecendo os servizos personalizados que foran precisos. As estacións internodais, ben situadas nas aforas dos núcleos, facilitarían o paso dos sistemas interurbanos aos locais. Nas rúas poderíase camiñar, atentos ao paso permanente de buses e máis buses, as bicis, aos novos modelos de desprazamento urbano sustentábeis. O pequeno comercio dos núcleos revitalizaría co fluír de consumidores circulantes con facilidade. Xente que podería ler mentres se transporta. Ou facer faladoiros no bus sobre a repoboación forestal con especies autóctonas. Seguro que xurdirían novas figuras sociais. O amenizador de viaxes. O okupa de asento.

Os rapaces e as rapazas irían andando ao cole ou á escola, que máis mola, e volverían andando para a casa nos eidos urbanos. Ou en bici, patín, dron. Vale, paseime co do dron. E nos eidos rurais, onde as facilidades de comunicación contribuirían substancialmente á reconstrución demográfica, reabriríamos unitarias por todas partes, e os minibusiños axudarían a quen lle quedara máis lonxe.

Como ademais coa nova lei de educación que imos ter vanse recuperar as pequenas escolas máis preto da casa e reconverter os macro centros en espazos para os servizos xerais desa que chaman conciliación da vida familiar e laboral e en centros culturais sociais de uso común, pois aínda máis doado.

Va que si? Que habería moito que falar do tema? Socialmente, sen que sexan só uns poucos os que decidan ao respecto. Como en tantas outras cousas. Pero con isto xa estaría entrando no funcionamento das democracias representativas, a profundidade e anchura do tecido social -da sociedade civil-. Somos algúns, un poucos realmente, os que levamos un tempo indefinido pluscuamperfecto reclamando unha remuda nos procesos de decisión políticos, económicos, sociais. Pero segue a haber unha grande maioría que prefire o ordeno e mando. Séguese a escoitar o de “falta un que tome as decisións”. Nin tan sequera avanzamos no de mudar o “un” por “unha”. Persoa. Indistintamente. E cando entramos a trapo a debater unha cuestión que nos afecta directamente -lease: vainos ao peto ou impídenos ou dificúltanos facer uso dun privilexio- buscamos a imposición dunha idea, non a decisión compartida. Porque non sabemos, non temos práctica, e porque seguimos a ser primitivos e necesitados de liderado afectivo, en troques do ideolóxico. O das ideas e a lóxica.

A reflexión final, podería ser: é compatible un sistema de mobilidade baseado no uso de vehículos de uso individual cun transporte público xeral ben estruturado, funcional e útil? Nótese que non fago mención ao de ser economicamente viable.

Eu coido que dificilmente. Un autobús de tamaño regular ocupa o mesmo longo na estrada que 3 coches de 5 prazas, exagoneando. Mesmo se sempre foran ocupados a tope, aínda poderían ir 30 ou 40 persoas máis no autobús. A cantidade de enerxía e materias primas empregadas para construír un autobús ben sendo a metade de facer 6 coches. O consumo de combustibles tamén se podería dividir por 4 usando o transporte público. Coa correspondente redución de contaminación.

Iso sen ter en consideración que as novas tecnoloxías de propulsión xa teñen aplicación no transporte público con moita máis versatilidade que no privado. Un sector público de transportes potente poida que fixera diminuír as ventas de vehículos particulares. Está por ver. Os coches particulares continúan sendo un signo de status. E de seguro configuraríanse novas versións e modelos para o transporte individual que non quedará cuberto co sistema colectivo, pequenos traxectos, mini vehículos solares, bicicletas electrónicas con campo de forza para a choiva..... Os máis que posibles avances nos sistemas de condución autónoma levarían a que todos os vehículos, tamén os individuais, estarían conectados a un sistema de xestión do transporte xeral onde tamén se establecería a prioridade do público. Xa se verá.

Pero o que deben con claridade é que un sector do transporte público de persoas potente xeraría centos de postos de traballo directos, miles de indirectos. E facilitaría o desenvolvemento da economía produtiva en eidos non urbanos. Ademais de diminuír a contaminación, o estres xeral, os atascos... E quen sabe, poida que haxa máis xente que se namore nun autobús de liña. O roce fai o cariño, ás veces.

As necesidades poden crearse. Todo o mundo da publicidade e os medios está pensado para tal obxectivo. Logo tamén poderán destruírse e segundo Lavoisier, transformarse noutras. E se quixeramos crear a necesidade individual e colectiva do uso do transporte público? Que habería que facer? Teñen algo a ver estas preguntas coa seguinte? Que é a política?

Para que conste. Non piso o transporte público. Non lembro a última vez que collín un bus de liña. Vou no tren cando non me queda outra. Pero non son dos que van buscar o pan os domingos de maña en coche, parando enriba da beirarrúa ou en dobre fila mentres se provén de pincho e caña no Corner’s Bar. Mesmo hai temporadas que non movo o coche. Pero é o meu principal medio de transporte, individual e familiar. Moito facer de taxista paterno filial tamén. Pois eu quixera cambiar a necesidade de ter un coche pola de usar o transporte público. Axudaría moito un plan así. Non si?

xoves, 14 de setembro de 2017

CIDADÁNS


Resulta sorprendente como é que as administracións públicas relaciónanse coa cidadanía. Obviando a parte que corresponde ao burocrático, que ven sendo proporcional na súa dimensión ao tamaño do aparato funcionarial que soportan, pero sen deixar de pensar que sobra moito papel, moito dato, moita compulsa. Unha boa reforma destes procesos, tesoira en man, sería precisa sen dúbida a todos os niveis, e mesmo alguén podería calcular canto aforraríamos en euros contantes e soantes.

Pero máis que niso, estaba a pensar no que está a suceder coa cuestión do peche dos centros de ensino público. Seica dixo o Conselleiro correspondente que son traslados no peches. Entón, van seguir existindo os edificios, non haberá demolicións, pero os seus habitantes escolares e profesionais serán desafiuzados en calquera caso. Por certo, o argumento é o aforro, tamén. Outra vez. E seguimos sen aforrar nos concertos co ensino privado. Amarradiños ate o 2020. Que mágoa. Que intención tan clara.

Entón, resulta que ademais de erros substanciais na comunicación aos afectados, se hai quen crea o que di o máximo responsable da Consellería, hai un erro importante no momento elixido. Ou non? Eu vou afirmar que non tal. Cando mellor que nese momento, que xa estaba medio País coas maletas das vacacións medio feitas? Que intención tan clara. De ter avisado, con tempo, hai uns meses, para facilitar os procedementos de transición, xa levaríamos outros tantos (meses) repetindo que NON. E o NON, entraría pola orella esquerda do irresponsable e sairía pola orella dereita, xa neoliberalizado en non é rendible, aforrar, é necesario, hai que facelo.... Ou na versión de algún outro adlatere comisario político de “abrir un centro de primaria aquí pode supoñer ter que pechalo noutro sitio”.

Cal pode ser a razón para que a unha administración pública lle resulte tan doado pechar un centro de ensino público e tan difícil de considerar a idea de proxectar abrir un novo? Unha intención moi clara.

A realidade é que o problema vai moito máis aló disto. É comprensible que nun sistema político como o que temos, unha partitocracia entre outras cousas, os partidos que ostentan o poder procuren a defensa dos intereses dos seus grupos de presión correspondentes. A quen lle pode estrañar que nunha sociedade des-ideoloxizada, onde prima o interese particular sobre o colectivo, que busca a practicidade e a recompensa inmediata, sen obxectivos de desenvolverse a un estado superior individual e de grupo, mesmo de especie, e centrada no consumo, subliñadamente no consumo do tempo, a quen lle pode estrañar, digo, que os partidos políticos respondan na mesma medida.

Si, si, parece que estou sumándome aos de “son todos iguais”. Sei que non é así. O repito. Non todos son iguais. Uns, son máis iguais que outros.... Como distinguilos, xa é cuestión para diploma, nalgún caso, pero fundamentalmente eu o fago por dúas cuestións: o contido ideolóxico dos seus programas, propostas e campañas por oposición á afirmación dos medios centralizada nun liderado específico, a incoherencia histórica reflectida nas hemerotecas (na memoria histórica) e as fórmulas de relación escollidas coa cidadanía. E doutra banda por como están organizadas e como son de opacas as súas estruturas internas, dun xeito piramidal con núcleos de poder subsidiarios, caciquís ou clientelares primordialmente, ou ben con transversalidade, con sistemas participativos e decisorios da base aos órganos de dirección con claridade e transparencia nos seus debates internos. E aínda así, non ben sendo doado distinguir.

En calquera caso, o que non sería comprensible ao meu entender, é como nos tratan aos cidadáns particulares e ás organizacións sociais de base en xeral, as administracións públicas. Basicamente como se nós fósemos os seus servidores, cando resulta que é xusto o contrario.

Todas as administracións públicas e todo o seu persoal, designado politicamente ou ocupando un posto de traballo por méritos propios, e todo o aparato de cada administración, TRABALLAN PARA NÓS. É a nós a quen lle deben todo tipo de explicacións. Non ao revés. Son as nosas peticións, indicacións e suxestións as que deben ter prioritariamente en conta, pensando no ben común colectivo, por enriba do que o espectro político de quenda pretenda impoñer.

Partindo desa premisa, por suposto que sería perfecto tomar unha decisión que fora en beneficio da maioría. Claro que asumiríamos un sacrificio necesario para acadar un ben maior. E apuntariámosnos solidariamente a unha resposta individual e colectiva que puidera supoñer unha mellora para quen o precisara. Pero dende unha formulación de subordinación, nin auga.

Que canseira, ter que reclamar a un director, a unha concelleira ou a calquera outra caste de cargo político que explique, informe, argumente, en aberto, sen codificación.

Devén aburrido a esta alturas ter que indicarlle a un cargo de calquera nivel que as cousas non se fan impoñendo unha opinión. Que as decisións, de todo tipo, entre adultos, se teñen que tomar en colaboración e cooperación. E especialmente no eido educativo. Porque é ese o ideario que defendemos (os que o defendemos) e queremos que sexa transmitido ás nosas fillas e aos nosos fillos. Ou é só falar por falar?

Poida que o problema sexa que non temos práctica. Non sabemos como facelo. Mesmo temos resistencia a saír desa zona de comodidade onde un decide e os outros asumen a decisión. Seguimos a ser vós vasallos nun País onde non hai máis que un patético e triste Rei.

E non teño claro que a III República fora a mudar iso.

Quizais a Primeira Galega.

Co Depor, o Celta, o Racing, Lugo, Rápido, Somozas, Coruxo, Ourense, Compostela, Pontevedra, Boiro, Bergantiños,....

luns, 17 de xullo de 2017

A SOMBRA DA VERDADE


Todas sabemos moito de como é que as demais deberan facer as cousas.

Este podería ser un axioma de aplicación, nas relacións sociais que mantemos neste mundo do inmediato, da exposición pública dos ámbitos privados, das análises simples a cuestións complexas, das respostas curtas, a xeito de titular de noticia un pouco longo, a preguntas que requiren reflexión, coñecemento detallado e contraste da información.

Hai un dito que indica que unha explicación curta é un atentado á verdade.

“A verdade se non é enteira, convertese en aliada do falso (Javier Sádaba).”

Pero hai quen pon en dúbida que o contrario sexa mellor fundamentándose en que o nivel de coñecemento dun tema non é nunca o mesmo nin ten o mesmo nivel cando existe un emisor e un ou varios receptores. Isto presupón que na comunicación quen transmite modifica a substancia da información, mesmo pola propia subxectividade do seu coñecemento persoal. No sentido contrario o receptor tendera a ser máis proclive a subliñar aquelas cousas que reforcen o que xa pensaba ou/e sobre das que ten máis coñecemento (previo ou de outras fontes).

Ante semellante disxuntiva, e no intento de evitar malas interpretacións, hai quen opta por restrinxir a información compartida. Tanto no sentido da cantidade de datos como da cantidade de medios a través dos que se comunica. E mesmo a obviar informacións circulantes, na consideración de que así non existirán ou perderán valor.

Estas técnicas antigas, na realidade de proliferación de sistemas de comunicación que xa non dependen de organismos ou institucións sometidas a un código determinado, xa non funcionan.

Todo acaba estando, dun ou doutro xeito, no taboleiro de notas mundiais, sen control.

Entón entran os estudosos a analizar as situacións creadas nos seus diversos aspectos.

Este é un artigo publicado na revista NATURE, sobre a construción (diríase mellor sobre a de-construción) da memoria, xa que logo, tamén da verdade histórica. Aquí a tradución ao galego de Google.

Hai asemade varios enlaces a outras entradas relativas á cuestión da proba e da verdade científica. Agrádame a idea de formar ao gran público, a todas nós, para dotarnos de ferramentas e capacidades coas que poder analizar a información e distinguir as partes consistentes - polo tanto, con trazos de certeza - e desbotar as que non o son. Con máis importancia aínda para quen está en períodos de formación, que ven sendo quen máis pode padecer as consecuencias da des-información, a manipulación e o control. Se aceptamos a premisa dun artigo publicado hai pouco sobre a infantilización da sociedade - a occidental, entendo, e non non estrito sentido xeográfico - habería que estender esas posibles consecuencias ao conxunto maioritario da cidadanía.

Pero hai cousas que non precisan - non deberan precisar - formación específica?Vou propoñer un exemplo: “non fagas na rede o que non farías na vida real”. Unha premisa fermosa. Pero nada máis que iso. Poida que un bo desexo, unha boa intención, pero non di nada nin medianamente concreto. Porque se roubas na vida real, pan ou fondos reservados, entón tamén poderías facelo no mundo dixital. Se usas a violencia nas túas relacións con outros no eido non virtual, tamén o poderías facer na rede. Se és mentirán, terxiversas ou falsificas informacións nun, tamén o poderás facer no outro.

Nun mundo líquido e cambiante, minguante para algúns moitos, crecente para uns poucos, onde deixamos de admitir valores comúns de convivencia, resulta de todo punto complicado pedir comportamentos éticos ao conxunto dos usuarios da rede global. Custanos traballo pedilos, exercelos, reclamalos, mesmo acordalos en pequenos eidos locais, nas comunidades de veciños, nos campos de fútbol de infantil, nas colas dos supermercados, nas entradas aos aparcadoiros dos centros comerciais,.... onde suponse todos compartimos a mesma orixe cultural, que podería ser dalgún xeito a orixe do acordo común de principios e normas, na súa construción histórica.

Cando menos si existe un acordo de normas básicas que xa hai un feixe de anos se estableceu na rede, a Netiqueta. É posible que chegue con isto?

mércores, 3 de maio de 2017

A ECUACIÓN DO PATO

Manda truco! Seica agora é moda falar do pato da educación. No canto de recoñecer a cagada intencionada da lomce ou presumindo de recoñecer a bondade intrínseca do humanismo que cree na educación como instrumento de cambio social. Cambio social. E sería para ben ou para mal? Segundo quen? Hai alguén que pense aínda que a formulación da lomce non supoñía de feito dende o seu xeito de desenvolverse ate o seu contido completo, un proxecto de cambio social? Eu son dos que penso que máis ben un fornecemento do proceso de reprodución de modelos de comportamento que xa se estaba a producir por outras moitas canles.

De que falo entón cando xunto as palabras Educación e cambio? Falo dun concepto de Educación definido como o conxunto de accións individuais e colectivas estendidas no tempo que, xunto coa formación e a instrución, traballan na construción da personalidade individual de cada un de nós e na continúa actualización do sentir social colectivo. Falo dunha actividade construtiva que non está circunscrita a unha idade concreta, a un estamento social determinado, a unha organización ou institución específica. Que non se restrinxe só ao eido institucional, ás escolas e institutos, aos colexios, senón tamén ao eido familiar, núcleo inicial da relación social construtiva, e á rúa, aos medios, o comercio, as empresas, os partidos políticos e todas e cada unha das persoas que forman parte dese tramado social: as nenas e os nenos, as nais e os pais, os anciáns da tribo, o panadeiro, a policía, o vendedor do cupón, a enxeñeira de camiños, o futbolista grande e o futbolista pequeno, a presidenta do consello regulador, o zapateiro, a surfeira, a xerente da cooperativa láctea galega, o presidente do goberno, e a calquera filloa de veciño da condición que lle corresponda.

Todo educa. Todas educamos. E xa que logo, todas somos educadoras e educandos, en calquera momento e circunstancias da vida.

Falo dun xeito de entender a Educación que ten que ter necesariamente unha parte reprodutiva na medida que queremos que lle conte aos que entran nela como é que fomos facendo as cousas ate agora en tódolos eidos, que ten que transmitir os valores que asumimos como sociedade occidental, ligados á nosa historia colectiva, e que constitúen parte da nosa identidade de grupo e individual. Unha Educación que se ten que facer necesariamente para un futuro que descoñecemos como vai ser.

Abordar un pacto de Educación, tal e como o entendo, supón propoñer unha reflexión colectiva intensa e non piadosa sobre o modelo de sociedade que nos queremos dar. Entendendo que os espazos educativos están intrinsecamente relacionados coa sociedade na que vivimos e viceversa. A aspiración individual e colectiva de medrar como persoas e sociedade depende substancialmente de como se defina esa relación. É necesario que as novas xeracións tomen coñecemento de toda a tradición cultural histórica na que xurdiron, que a recoñezan como propia, constitutiva do seu propio ser. Na mesma medida na que debemos ofrecerlles a oportunidade de deconstruíla e reconstruíla, criticamente, sen paliativos. 

Falo de que a Educación é unha labor de toda a sociedade, pero unha sociedade avanzada precisa especificamente de sistemas institucionalizados de ensino regulados, que abranguen eses tres conceptos: educar, instruír e formar. Unha lei que pretenda regular o funcionamento desta institución deberá atender en consecuencia á definición dos valores que pretende transmitir, as capacidades que busca desenvolver e os coñecementos necesarios para á súa actividade. Con unha función social específica: a de igualar as condicións de partida e ofrecer os medios precisos as persoas en formación para propiciar a superación das diferencias de clase existentes. Un sistema de ensino público, democrático, inclusivo e de calidade, centrado no alumnado e no proceso de formación de persoas autónomas, críticas, positivas, responsables, con criterio propio, na procura dunha sociedade de cidadáns formados e con ferramentas para tratar a información. Un ensino que valore e atenda a diversidade, poñendo máis recursos especializados para o servizo de quen máis o precise. Un ensino que recoñeza, respecte e forneza a multi-culturalidade ao tempo que enxalze e fomente as culturas e linguas propias.

Partindo desta concepción básica do feito educativo, eu empezaría por derogar a lomce e propoñer os seguintes parámetros como definidores iniciais dun proxecto de Lei de Educación. Logo xa virán as rebaixas, así que vou por o listón alto.

Unha proposta de nova Lei de Educación que recolla esta formulación, partiría da necesaria modificación do texto constitucional e da concepción de que calquera outra lexislación colectiva ten que estar balanceada coa centralidade do feito educativo.

Xa que logo sería preciso:

Modificar o Artigo 27 da Constitución.
Incluíndo o deber de todos de participar no proceso educativo.
Eliminando o dereito dos pais a escoller formación relixiosa ou moral, porta xiratoria para obrigar ao Estado aos concertos educativos. Os titulares do dereito a recibir educación, neste caso, son os fillos e as fillas, non os pais. A formación relixiosa debe estar excluída dos sistemas públicos de ensino, máis aló do necesario coñecemento histórico. Nada de supersticións no ensino público. A formación moral no eido familiar correspóndelle a dita entidade social. Os criterios morais das institucións de ensino público deberán estar regulados pola lei para todos en condicións de igualdade e acordo colectivo.
O ensino público básico é obrigatorio e gratuíto dende os 0 anos ate os 18, en todos os seus aspectos e funcións.
O recoñecemento a creación de centros docentes por persoas física e xurídicas en ningún caso levara consigo o financiamento total ou parcial, directo ou indirecto, da súa actividade.
O profesorado e as familias, terán o control en condicións de igualdade sobre o funcionamento e xestión dos centros de ensino público. O alumnado no seu caso poderá participar nos termos que determine a lei e en calquera caso será escoitado antes da toma de decisión de acordos que lle afecten.
O profesorado terá o control sobre todos os aspectos relacionados coa práctica didáctica e pedagóxica da súa actividade, en acordo coa lei e co oportuno coñecemento dos órganos de participación.
Calquera outra modalidade de ensino non incluída no eido público, deberá someterse ás oportunas avaliacións correlativas aos programas definidos na lei para a obtención das titulacións pertinentes.
Os presupostos xerais do Estado e de cada unha das Comunidades Autónomas con competencias plenas en Educación, recollerán como mínimo unha partida anual do 7% sobre o PIB para o ensino público obrigatorio.

Ben neste artigo, ben como adicional, debera recollerse que calquera lei promulgada polo Estado, as Comunidades Autónomas, as entidades locais e calquera outro organismo lexislador deberán necesariamente recoller as oportunas indicacións relativas a atención aos proxectos educativos correspondentes, sendo sometidas á súa aprobación polos Consellos Escolares do nivel correspondente. Isto implicará que, sen esquecer a non retroactividade das leis, haberá que promover unha revisión, entre outras, das leis do mercado laboral, das leis tributarias, das leis de transporte, das leis de urbanismo e especificamente dos PXOUs, das leis relativas aos medios de comunicación,....

Correlativamente, cada Comunidade Autónoma debera considerar a revisión dos seus Estatutos de Autonomía nos mesmos termos.

En paralelo, articular o procedemento para que os centros concertados dos niveis de ensino obrigatorio devolvan en cómodos prazos o financiamento inversor prestado polas arcas públicas para o seu funcionamento nos últimos decenios ou ben ofrecendo a dación en pago de instalacións e estruturas para integralas na oferta de centros públicos. Tamén propoñendo a integración dos profesionais adscritos a estes centros como cadro de persoal laboral e posteriormente na función docente atendendo aos criterios de selección normativos.

A nova Lei de Educación que estaría fundamentada nestes principios e consideracións, podería definirse na práctica nos seguintes termos: (pillando de aquí e de alí...)

  1. Poñerá as bases para que a figura do docente no ensino público, e do colectivo profesional en xeral, sexa elevada substancialmente no status social. Modificando os plans xerais de formación do profesorado, cun sistema de selección que asegure á sociedade e aos propios candidatos, a idoneidade da súa elección profesional. Mantendo de xeito permanente un plan de formación profesional durante o tempo de exercicio docente. Ofrecendo a posibilidade de que os profesionais con máis experiencia poidan ser guías e mestres para as novas incorporacións ao colectivo. Revisando as condicións laborais ás que o colectivo está sometido, eliminando ou reducindo ao mínimo a súa función burocrática.
  2. Articulará un catálogo de centros agrupados por criterios poboacionais compensatorios, plenamente dotados de capital humano, materiais, equipamentos e infraestruturas de servizos, tamén para as prestacións vinculadas á conciliación da vida familiar e laboral. Propiciará o distrito único de adscrición. Ofrecerá un sistema de transporte baseado nos medios públicos inclusivos, tendente a eliminar a circulación rodada particular das contornas dos centros.
  3. Promoverá o deseño de didácticas avanzadas, baseadas en criterios pedagóxicos recoñecidos, onde as novas tecnoloxías ocupen a súa función como ferramentas de traballo. Traballará intensamente na recuperación das capacidades de lectura comprensiva e crítica, dándolle centralidade nos centros ás bibliotecas e os espazos e tempos para ler, na correspondente medida do nivel educativo. Desenvolverá capacidades matemáticas básicas para o uso cotián, como linguaxe universal do coñecemento científico. Capacitará ao alumnado na percepción estética en todos os seus aspectos.
  4. Practicará a educación para a sociedade civil e democrática, incluíndoa transversalmente nos currículos de todas as materias, recuperando un tempo nos horarios escolares para a reflexión crítica social, a filosofía, a ética. Apostando por educar para a igualdade e a para a paz, expresando curricularmente o valor das relacións persoais e sociais baseadas no rexeitamento á esquemas de dominación e de violencia. Aplicando o criterio de participación para todos os órganos de xestión de cada centro e cada comunidade, convertendo os Consellos Escolares en foros de decisión superiores, con equitativa representación.
  5. Establecerá a gratuidade de libros de consulta e material escolar para todos os niveis de ensino obrigatorio. Asemade definirá a elaboración de textos propios, de propiedade pública, para o uso no ensino público, adaptados ás Comunidades Autónomas específicas, con licencias abertas, e deseñados tanto para o uso impreso como dixital, cunha concepción enciclopédica, que define a liña dunha educación de acceso á información universal en diversos soportes sen centralidade duns manuais precociñados.
  6. Revisará á baixa todo o currículo dos distintos niveis, atendendo a criterios pedagóxicos, resaltando cales deben ser os coñecementos fundamentais a adquirir, co criterio de traballar máis nos procesos de capacitación do alumnado para o acceso ao coñecemento específico das materias e para o desenvolvemento persoal e profesional na realidade cotián.
  7. Promoverá un sistema educativo descentralizado procurando a diversidade cultural e lingüística que caracteriza á nosa sociedade, superando a tradicional perspectiva centralizadora para favorecer un modelo educativo que promova o ensino nas linguas propias das comunidades autónomas, incremente as súas competencias coa intención de achegar totalmente o ensino á súa realidade social, histórica, cultural e lingüística.
  8. Establecerá un sistema educativo público laico, na que as diversas confesións relixiosas non convertan os centros de ensino en centros de adoutrinamento, na que prevalezan os principios de liberdade de conciencia, independencia respecto das opcións relixiosas e neutralidade en todo os que afecte á esfera das crenzas ou conviccións persoais.
  9. Ofrecerá unha educación inclusiva e integradora en todos os niveis, onde prime a cooperación contra da competitividade, que entenda como un valor máximo a diferencia, e mesmo faga causa central dos procesos de ensino o recoñecemento e posta en valor do feito diferencial, tanto no individual como no colectivo.
  10. Propoñerá a revisión das bases de produción e consumo, dirixida á fomentar un novo xeito de entender as relacións no eido económico, a recoñecer o verdadeiro valor das cousas, a identificar e sancionar os comportamentos individuais e colectivos de consumismo e a analizar o valor da propiedade privada fronte ao ben público.
  11. Identificará ao ser humano e o seu proceso de construción persoal como o eixo da súa labor, á humanidade como o concepto de colectivo identitario superior no que aprender a relacionarse, descubrirse por contraste e participar cooperativamente, e recoñecerá a dito colectivo como un máis dos que forman parte do ecosistema vital do planeta.
12.... seguro que algunha cousa máis se podería engadir. 

Estaría ben?
Non o verán estas pupilas....

Non o verán, en primeiro lugar, porque nos foros onde se fala e debate de cuestións de educación, mesmo en aqueles dos que poderíamos agardar con máis expectativas un avance significativo nun acordo primario sobre como desenvolver este proceso de renovación social baseado nun empoderamento do feito educativo a nivel social, económico, político, hai fracaso na comunicación entre partes. Segue habendo unha resistencia brutal entre os distintos colectivos que forman parte da comunidade educativa no seu conxunto, para recoñecerse como interlocutores válidos e non coma posibles inimigos. Cando o inimigo común é claramente outro....Quitando as excepcións puntuais, que todas compartimos inmediatamente nos medios como algo marabilloso (e excepcional), de experiencias de colectivización e cooperación do feito educativo, desenvolvidas por particulares ou grupos illados, a tendencia xeral está máis na busca do enfrontamento, a crítica destrutiva, a incapacidade de auto-analizarse, cando non o insulto ou a vexación. Xa non nos percibimos, se é que en algún intre foi así, como un colectivo, no sentido social da expresión, que podería estar dotado dun sentido común. Prima o individuo e os seus dereitos individuais sobre as obrigas de convivencia e os dereitos sociais. E acabamos convertendo eses dereitos individuais nun xeito de privilexio fronte aos de todas as demais. Somos quen de expoñer a nosa privacidade sen límites pero pedimos a garantía de que ninguén poña en discusión como é que estamos a facer as cousas.

E en segundo lugar, porque hai un enorme poder económico detrás da definición dun modelo de ensino convertido nun sistema produtivo, que se poida balancear en termos numéricos e cuxos resultados poidan ser monetarizados. Despois da mini-revolución que supuxo a afirmación do feito educativo como un sistema de superación das diferenzas de clase, os mercados descubriron o inmenso potencial de beneficio dunha actividade que ten permanencia no tempo durante longos períodos, vinculada a necesidades de índole afectiva e que facilmente podería ser desrregulada. Hai grandes lobis detrás dos libros de texto, dos programas de educación, dos subministradores de materiais e compoñentes, das actividades extra-escolares, da formación do profesorado en activo,... e entidades mediáticas que fornecen ese modelo implicándose na súa visibilización en positivo. As poutas do poder económico entraron a saco no galiñeiro do ensino público e fixeron estragos. E non hai quen lle poña o axóuxere ao raposo, porque ese poder ten secuaces en todas partes, mesmo onde nin o imaxinaríamos.

O que si agardo poder ver é que chegue o AVE.

Que será máis difícil?

sábado, 4 de marzo de 2017

A CLAUSURA



Vou tirar proveito para un parrafeo, da clausura dos II Encontros Educatic, da que calquera pensaría que sendo unha acción deseñada coa intención de dar a coñecer as actividades relacionadas co uso das novas tecnoloxías no eido educativo público en Arteixo, intercambiar experiencias entre os centros, darlle participación ás Asociacións e investir socialmente no desenvolvemento e aplicación das TICs no ensino, a persoa escollida para o acto final non tiña moito que ver con esta temática. Poida que non. De feito o faladoiro estivo centrado en outras cuestións, especificamente vinculadas co mundo do fútbol. Haberá quen diga que este tipo de actos se desenvolven para darse bombo político e presentar unha imaxe de modernidade. Poida que si. Un debate que podería ser interesante se estiveramos dispostos a analizar polo miúdo cal é a definición do proxecto Arteixo Innovación e a súa asignación presupostaria. Como membro activo dunha asociación vinculada á educación, podería comentar se nos correspondería facer esa análise. Volverei a isto. Pero quizais fora mellor empezar por outro lado. 

Antes apuntar que os tres días dos encontros tiveron como nexo común as presentacións e faladoiros que falaban do cerebro. Teorías da neuroloxía, do comportamento dende o punto de vista individual (psicoloxía) e dende o punto de vista colectivo (socioloxía). O acto de clausura seguiu este fío en certo sentido. Falounos Don Vicente del Bosque das súas experiencias vitais dende os seus inicios nas categorías menores do Real Madrid ate o seu paso histórico pola selección española. Dalgún xeito a práctica do uso do cerebro na vida diaria nun mundo profesional cunhas características especiais. E de algo máis que o cerebro, claro. E con todo o compoñente educativo dun adestrador/profesor que probablemente fundou a súa sabedoría neses eidos na traxectoria de anos nos equipos de base madrileños.

Que saquei eu en claro da súa exposición? Vou facer mención dalgúns dos pensamentos que me inspirou. A importancia de sentir a pertenza a unha empresa. Enterprise, dirían os anglosaxóns. Un proxecto común, compartido, co que identificarse e co que poder comprometerse nuns valores definidos. A paixón por aprender e por ensinar. Profesores e alumnos que quixeran estar noutro sitio mellor que na aula que comparten non deberan estar nela. Para os primeiros, dou en entender que isto depende moi principalmente dun factor: o recoñecemento social. Máis que da cantidade de vacacións que teñan ou dos soldos asegurados que gocen. Un recoñecemento de todas as partes coas que están en relación. Que eles se teñen que gañar cada día e no que nós non podemos ser miserentos en ofrecer. Dos seus alumnos e das súas alumnas, que recoñecerán e aceptarán a súa autoridade como experto, como educador, como persoa. Que gardarán na súa memoria histórica persoal a súa presenza vital. Algo que son quen de imaxinar debe supoñer a mellor recompensa na función docente. Das familias que lles outorgamos a responsabilidade de formalos e ensinarlles nun mundo cada vez máis centrado na abundancia do coñecemento como ferramenta para o éxito profesional e económico, e que deixou un pouco de lado a necesaria construción de personalidades en equilibrio capaces de enfrontarse e dar resposta satisfactoria aos novos retos que xorden na vida. O mesmo obxectivo xenético que procuramos nais e pais, de xeito maioritario. Das institucións ás que están vinculadas por xerarquía profesional, no recoñecemento do seu complicado e duro labor, que non precisa inxerencias de control político, máis ben compromisos de ofrecer os medios precisos para poder desenvolver axeitadamente o seu labor. Da sociedade no seu conxunto e das organizacións políticas partidarias especialmente, dándolles a palabra en primeiro lugar e en último aos docentes, cando se trata de falar e de lexislar sobre educación.

Con profesorado ben alimentado na valoración pública, ben formado, con tempo e repouso, cos medios necesarios á súa disposición para seguir aprendendo e ensinar con apetito, estou convencido de que habería menos alumnos e alumnas que quixeran fuxir das aulas. Pero para diminuír radicalmente a necesidade non xustificada polo interese propio, en abandonar os estudos, faltaría máis adubo. Empezando por ser claros como sociedade en canto ao que agardamos dos procesos educativos regulados. Deixarnos de caralladas. Porque os nenos e as nenas perciben a incoherencia. E non toleran que lles mintamos na cara. Se queremos unha educación para fabricar traballadoras, deixémosllo ben claro dende un principio. E apliquemos ás dinámicas laborais empresariais da sociedade mercantil e de consumo dentro da escola. Se queremos que desenvolvan as capacidades para poder decidir por si mesmos como é que queren que sexa o futuro, partamos da base de que nin eles nin nós (moito menos nós) sabemos nin por asomo como vai ser, e por tanto o sistema educativo institucionalizado ten que ser absolutamente  innovador e aberto, permeable ao mundo, exportador de actitudes, definidor de comportamentos, capacitador do análise crítico permanente da realidade, sen medias tintas. Ten que ser o factor social de renovación constante das relacións de poder e económicas.

Outra das reflexións que tirei do parladoiro foi a reiteración da idea de que nada é gratuíto. Non se consigue nada sen esforzo, constancia, reiteración, disciplina. E non establecida dende uns parámetros alleos, senón compartidos, transmitidos por convicción, na consideración de que cremos neles e de que o proceso tamén ten que estar imbuído da mesma dinámica. Cambiar aquilo de a letra con sangue entra polo de que os medios non poden ser intrinsecamente distintos dos fines a conseguir.

Eu comparto esa idea, dende hai moito tempo. E tamén a de que en ámbitos educativos, e o deporte ten tamén esa faceta, mesmo resulta imprescindible a atención especializada. Agora estamos facendo fincapé especial en atender as diferencias salientables medidas en parámetros de desenvolvemento mental e físico. Esta moi ben. Debe ser así. Pero a cuestión central da nova educación é que todas somos diferentes. Non hai dous casos iguais, en sentido estrito. Por tanto, ese debera ser o criterio xeral para desenvolver procesos educativos: a atención á diversidade, que define un ensino individualizado, e fuxe de estándares de metodoloxías de aprendizaxe e de medicións puramente estatísticas. Un sistema que se aproxime ao desenvolvemento de procesos de capacitación individual e colectiva para un achegamento ao coñecemento de xeito persoal. Ser quen de seguir aprendendo por un mesmo. E ademais, non querer renunciar nunca a tal viaxe.

Logo tamén se falou de fútbol, non podía ser doutro xeito, de equipos, de situacións, de xogadores. De aprender a gañar e saber perder. E houbo rolda de preguntas. Unha cousa me chamou bastante a atención desta parte da celebración. Contamos coa asistencia de moita rapazada de idades ben diversas. Unha das preguntas máis reiteradas polos máis pequenos foi a de “cal é o seu xogador favorito”. E a pesar de que a contestación era basicamente sempre a mesma, non definíndose en ningún caso, volvíase a repetir. Gustaríame entender cal pode ser a necesidade repetida en nenos distintos, de familias distintas, posiblemente centros distintos, de identificar a un xogador por enriba dos demais, segundo a opinión dun experto recoñecido. Como dixen, non entrou nese xogo, pero non se anicou cando quixo identificar en xogadores concretos calidades determinadas: o toque de un, o liderado de outro, a capacidade de adaptación de aquel, o compromiso do outro..... Pero sobre todo, cando falou dos éxitos - e das decepcións tamén - dos últimos anos da súa carreira, falou de equipo. Dun colectivo identificado cun obxectivo, de novo.

Teño que mencionar dúas cuestións. Para sorpresa de máis de un posiblemente, eu son futboleiro. Rara vez vin un partido enteiro nun campo de fútbol. En poucas ocasións teño visto partidos enteiros tampouco no ordenador. A televisión xa a teño abandonada hai anos. Non me aburro vendo partidos onde non hai nada en xogo. E sigo as ligas “menores”, 2ªB, Terceira, Preferente.... Sei como lle vai ao Arteixo. Máis dunha vez teño comentado nos círculos máis próximos a percepción de que os fins de semana hai un lote enorme de xente xogando e asistindo a partidos de fútbol en todas partes do País. Algo terá o deporte presidente para ter tanto tirón nas bases. Hai ocasións nas que unha xogada individual ou colectiva paréceme artística. Pero aborrezo do fútbol profesional no seu compoñente mercantil. Sen dúbida é un dos novos opios do pobo. E non debera en ningún caso ser posto como exemplo educativo para os menores. Xa nin falemos dos comportamentos públicos dalgúns dos seus buques insignias.

A outra cuestión ten certa relación con isto último na valoración do éxito do acto. Persoalmente foi enriquecedor. Non houbo formulacións novas ou cousas que non tivera escoitado ou lido antes. Pero si unha manifestación expresa de que hai un xeito de  desenvolverse na vida, e concretamente na vida profesional, con xenerosidade. Xenerosidade da que di Don Vicente que sempre trae cousas boas de volta. Sen pecar de modestia, nunha parte da miña vida considero que tamén intentei desenvolverme neses términos, coa mesma convicción. Pero sigo mirando todo con ollo crítico. Sen intentar xulgar, menos aínda, condenar. En consecuencia, foi unha ledicia ver tanta xente diversa xunta nun acto cun certo compoñente educativo. En proporción inversa á tristura que sentín vendo tantas butacas baleiras nas presentacións dos días 16, 17 e 18. E sobre todo nas disertacións que os expertos fixeron sobre distintas cuestións de profundo interese educativo. Con claridade, gañou por goleada Don Vicente. E nós, como colectivo, comunidade educativa ou como queiras chamalo, tamén deixamos claras as nosas prioridades, o que máis nos importa, e o que nos importa pouco. Como persoas tamén, pero iso é da conta do debe e o haber de cada un na vida.

Agora vou volver ao que deixei aparcado no inicio. Mesmo se non formara parte dunha Asociación vinculada ao eido educativo, como pai, dou por sentado que tería un interese especial en calquera cousa que estivera relacionado co ensino regulado. Coa formación e o aprendizaxe en xeral. Mesmo senón fora pai, como cidadán, estaría interesado en como se desenvolven os programas educativos que definirán en parte a sociedade futura na que nos imos desenvolver. E normal que un Concello se ocupe de estas cuestións, cando menos se pensa en atender aos intereses dos seus cidadáns, sexan ou non sexan nais e pais. Se debe e pode, no sentido estrito das competencias que lle corresponden segundo as bases de réxime local pois iso que mo explique alguén. O que resulta indubidable é que manifesta con feitos unha vontade política. Pois xa é unha conquista. Da que algunha das Anpas que tamén son participes dese proxecto foron instigadoras. Lembro aquela Xornada de Familias onde un colectivo de nais e pais transmitiulle aos representantes do Concello o interese manifesto por manter e propagar un proxecto de aplicación das novas tecnoloxías na educación que considerábamos de excelencia, e que naquel momento estaba na corda frouxa. Persoalmente gustaríame que esa vontade política tamén se manifestara en outros eidos, por exemplo, asumindo completamente toda a xestión das necesidades de conciliación das familias que agora xestionan as Asociacións. Pero claro, antes que a vontade política do organismo, ou cando menos a un tempo, faltaría a intención asumida, declarada e manifestada das organizacións das familias para reclamar tal cousa. Tamén para reclamar de quen sen dúbida ten as competencias nese eido, a Consellería de Educación e outras Consellerías vinculadas, que acepten modificar as condicións xerais para establecer programas de atención ás necesidades das familias vinculadas coa actividade laboral aproveitando as instalacións dos centros ou creando outras, cun sistema estandarizado para todo o País. E isto non é un problema das familias, nin das organizacións. Non é algo que se lles poda botar en cara, cando levan anos exercendo de empresarios para a xestión dos servizos, na maioría dos casos superando os estándares de atención, servizo e control que ofrece a propia administración. Evidentemente, hai outras consideracións na cuestión, como que o modelo que as Asociacións asumen non é o de unha prestación educativa/social, senón de oferta de servizos para familias, que ate a aparición das axudas para comedor, só se prestaban a quen podía pagalos, salvo excepcións puntuais. En calquera caso, é algo que a administración debera agradecer sen paliativos, manifestamente, máis que con palabras con feitos, mesmo no eido económico. E tomar nota.

En paralelo a esta reflexión sobre os servizos, pregúntome. Quen ten as competencias en Educación no Ensino Público en Galiza? A quen lle corresponde formular as condicións de traballo con novas tecnoloxías nos centros de Ensino Público? Cal é o nivel de inversións realizado pola Consellería de Educación en novas tecnoloxías nos centros de Arteixo? Canto se inverteu en formación e capital humano vinculado coas novas tecnoloxías por parte da Consellería de Educación?... estaría ben telo claro.

Condeno ou aplaudo entón a iniciativa de Arteixo Innovación? Como non vai ser aplaudir! Que non deixe de reclamar da administración autonómica que faga algo en Arteixo, máis aló do imprescindible, e sen repercutirllo de maneira subrepticia aos petos dos cidadáns, non pode ser óbice para apoiar as iniciativas de posta en valor das novas tecnoloxías no eido educativo que emprende o Concello. Este é un camiño que non ten volta atrás. Entendo que todas coincidiremos en que o futuro, o persoal e o laboral especificamente vai estar cada vez máis vinculado coa utilización de tecnoloxía común, non especializada. O que fagamos para que as rapazas e os rapaces desenvolvan habilidades e capacidades nese eido sumaralles posibilidades de ser máis e vivir mellor. Estender esas dinámicas ao resto da poboación e a outras actividades que se desenvolvan no concello fará de Arteixo un polo de coñecemento, desenvolvemento e posibilidades laborais. Facelo no eido educativo, ademais, pode ser incluso un atractivo turístico. Como comentan as rapazas de Innovarte en relación a Ames. A segunda recomendación que fan, tamén para tomar nota, mesmo aquí e neste caso.


E ademais, para os que puidemos/quixemos asistir ás actividades dos 3+1 días de encontros, todo foron beneficios. Gañamos tempo de vida. Aprendemos a comparar hormonas con bebidas espirituosas. Gamificámonos. Reconsideramos ser xenerosos escoitando a un sabio salmantino. As nosas nais están contentas por que anduvemos en boas compañías. Saben que todo se pega, aínda que non falen de aprendizaxe por imitación. E levamos un lapis para a casa, que nunca ven mal para escribir ben. Que máis se pode pedir?